Улас түрын «Бэлиг» түбэй захирал Баир Балданов, захиралай орлогшо Оюна Забанова «Буряад ФМ» радиосубагай «Үлзы утаһан. Болбосорол» гэһэн сэхэ дамжуулгада һаяхана хабаадажа, буряад хэлэеэ хайшан гэжэ тоо оньһондо дадхаажа оруулха тухай, «Яндексын» оршуулгын ямар сагта ядамаггүйгөөр зондо туһалдаг болохо тухай хөөрэһэн байна.
Гүрэнэй ниислэл Москва хотодо «Мэдээсэлэй тоо оньһоной арга зүй болон Оросой арадуудай хэлэнүүд» гэһэн гол бодолой хоёрдохи сессидэ хабаадажа, манай уласта энэ сэдэбээр ябуулагдажа байгаа ажал тухай элидхэһэнээ тэдэ хөөрөө. Мүн лэ дамжуулгын үедэ буряад хэлэнэй талаар шэнэ онол арганууд, буряад хэлэнэй сахим юртэмсэ тухай хөөрэлдөөн болоо.
Үндэhэ яhатанай хэрэгүүдэй талаар холбоото уласай агентство 2023 онhоо эхилжэ, гүрэнэйнгөө үндэһэн арадуудай түрэл хэлэнүүдые «Яндекс оршуулагшада» оруулха талаар горитой ехэ түсэл бэелүүлжэ байнхай. Һүүлэй сагта тус оршуулагшада тыва хэлэн оруулагдаа.
Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденовэй дэмжэлгээр буряад хэлэншье «Яндекс оршуулагшада» оруулагдахань. 2024 ондо 120 мянган мэдүүлэл ород хэлэнһээ буряадшалагдаа бшуу. Тэдэнь «Оросой арадуудай байшан» гэһэн холбоото уласай гүрэнэй эмхи зургаанда тушаагдажа, «Яндекс» руу дамжуулагдаа. Үшөө 20 мянга гаран мэдүүлэл буряадшалагдаад, шалгалта гаража байна. Удаань тэдэ баһал «Яндекс» руу ябуулагдаха юм. Тиин ород-буряад сахим оршуулагшын туршалгын хубилбари хэгдэхэ. Саашадаа хэмэл ухаан буряад хэлэндэмнай һургагдаха. Эдэ ехэ түсэлнүүд хадаа түрэл хэлэеэ түүхэдэ мүнхэрүүлхэ, ямаршье наһанай зондо туһа болохо аргануудай нэгэн гэжэ «Бэлигэй» дарганар онсолоо.
Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай дурадхалаар уласай дарга тусхай шиидхэбэри абажа, «Бэлиг» түбэй бүридэлдэ һургуулиин номуудые зохёон бэшэлгын ба буряад хэлэндэ һургалгые тоо оньһожоруулгын таhаг һаяхана байгуулагдаха болоо гэһэн мэдээсэлээ Баир Балданов Оюна Забанова хоёр «Буряад ФМ» радиогой шагнагшадта дуулгаа.
