Монгол Уласай уран зохёолшо, хүршэ гүрэнэй гүрэн түрын шагналда хүртэгшэ Сэнгын Эрдэнын «Үдэрэй одо мүшэн. Туужанууд» гэжэ нэрлэгдэһэн согсолбори «Бэлиг» түбэй хэблэлээр буряад хэлэн дээрэ нара хараба.
Ахамад ангинуудай һурагшадай уншалгын ном боложо бэлдэгдэһэн энэ cогсолборидо Сэнгын Эрдэнын хоёр туужа оруулагданхай. Һайн хүмүүжүүлгэтэй зоной абари зан, ажал хэрэгүүд, тэдэнэй байгаалитай, хүн зонтой харилсаан ажабайдалай үргэн замда гараха хэрэгтэнь ямар туһа хүргэнэб, хайшан гэжэ нүлөөлнэб, ямархан үрэ дүндэ асарнаб гэһэн шухала асуудалнууд туужанууд дотор табигдана. Эдэ бүгэдэ уншагшадай сэдьхэл зүрхэндэ гүнзэгы мэдэрэл түрүүлхэ, ерээдүй тухайгаа бодомжолхо хэрэгтэнь хүргэхэ аргатай.
Тус номдо ороһон зохёолнуудые монгол хэлэнһээ мэдээжэ уран зохёолшо, оршуулагша, Буряад Уласай гүрэнэй шанда хүртэгшэ, Оросой Холбоото Уласай габьяата зүжэгшэн, гүрэнэй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн Доржо Сультимов буряадшалаа.
– Хүршэ Монгол ороной буряад уран зохёолшодой бүтээлнүүд манай Буряад Уласта балай мэдээжэ бэшэ. XX зуун жэлдэ Монголой классигууд болохо зохёолшодой уран бүтээлнүүдые буряад, ород хэлэндэ яһала оршуулдаг байһан. Нэгэ хэлэнһээ нүгөөдэдэ уран зохёол оршуулха гээшэ бэлэн хэрэг бэшэ. Хоёр хэлэ һайн мэдэхэ байхаһаа гадуур оршуулагша өөрөө уран зохёолшо гү, али уран бэлигтэй, уран зохёолой оньһо мэдэхэ хүн байха ёһотой. Доржо Сультимов энээнһээ урид олохон зохёол монгол хэлэнһээ буряадшалһан гээд мэдээжэ. Бэлигтэй зүжэгшэн байхаһаа гадна уран зохёол бэшэдэг, прозоор бүтэһэн хэдэн номой автор болоно.
Д.Н. Сультимов ехэ эдэбхи гаргажа, Монголой буряад зохёолшодой, илангаяа С. Эрдэнын зохёолнуудые буряадшалаа. Эдэ зохёолнуудынь оршуулагша зүбөөр, удхыень тэрэ зандань уран хурса буряад хэлээр найруулһан байна. Буряад уншагшад түрэл хэлэн дээрээ Монголой шэлэгдэмэл уран зохёол уншаха арга боломжотой болоһониинь һайшаалтай, – гээд номой шүүмжэлэгшэ, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй дид-доктор, Д. Банзаровай БГУ-гай доцент Лариса Халхарова тэмдэглэнэ.
Номой сахим хэб эхинһээ эсэстэнь хүрэтэр Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай баталһан түсэбөөр Улас түрын «Бэлиг» түбтэ бэлдэгдээ. «Буряад Уласта буряад хэлэ сахин хүгжөөлгэ» гэһэн Гүрэнэй программада һомологдоһон мүнгөөр үнгэрһэн жэлэй һүүл һарада Воронеж хотын хэблэлэй газарта барлагдаа гэжэ тэмдэглэлтэй. Тус ном болбосоролой эмхи зургаануудаар тараагдаха юм.
