Буряад Уласай Үндэһэтэнэй 1-дэхи лицей-интернадай буряад хэлэнэй болон уран зохёолой багша, хэлэ бэшэгэй эрдэмэй дид-доктор Дулма Шойнжоновагай үхибүүдтэ зорюулжа бэшэһэн «Амитад тухай шүлэгүүд» гэһэн шүлэгүүдэй согсолбори Улас түрын «Бэлиг» түбтэ нара хараа.
Тус ном дотор Дулма Шойнжоновагай шүлэглэмэл зохёолнууд дурадхагдана. Тэдэ түхэл хэлбэреэрээ богонихон, хүүгэдэй бэлэхэнээр хадуужа абаха, һонирхолыень татаха, сэдьхэлыень хүдэлгэхэ, аман хэлэлгыень хүгжөөхэ, баяжуулха зорилготойгоор бэшэгдэһэн юм. Эндэ Евразиин, Африкын ба далайн амитад тухай шүлэгүүд оруулагданхай. Тэдэнэй хажуугаар энээнһээ урид бэшэгдээгүй Австралиин хомор амитад тухай шүлэгүүд ороо.
— Тус суглуулбари найруулгын түүхэтэй тобшохоноор хубаалдаһуу. Нэгэтэ одхон хүбүүнтэеэ наадажа байтараа, «бегемот», «жираф», «барсук», «акула» гэхэһээ эхилээд, ородоор лэ тайлбарилжа байһанаа ойлгобоб. Тиихэ үедөө бодолгото болоод, түрэл хэлэн дээрээ богонихон шүлэгүүдые уншажа байха хэрэгтэйл даа гэжэ мэдэрээ һэм. Эндэ тэндэһээ хэһээд, зохёолнууд олдоол юм ааб даа. Буряад бэлигтэй ирагуу найрагшад олон, харин хүүгэдтэ зорюулагдаһан шүлэгүүд үсөөн гү даа гэжэ тобшолол гаргааб, — гээд зохёогшо номойнгоо оролто үгэдэ тэмдэглэһэн байха юм.
Тиигэжэ, өөрөө зохёожо үзэхэ юм байна гэжэ эрдэмтэ багша бодоо. Өөрынь хэлэһээр, амитад тухай сэдэб зохидшоожо, түрүүшын шүлэгынь, табан хушуун малай эгээл томо амитан – тэмээн тухай бүтэшөө. Ехэ урмашажа, тэрэ гэһээр хоёр жэлэй туршада Дулма Базаровна жара гаран бишыхан шүлэгүүдые бэшээ.
— Анха түрүүшынхиеэ ниитын сүлжээнэй сахим хуудаһан дээрээ толилуулжа, уншагшадаа шүлэгүүдтэеэ танилсуулааб. Олон зондо һайшаагдаа. Тиин түрэлхидэй, нүхэдэй, суг ажаллажа байһан багшанарайнгаа дэмжэхэдэнь далижаад лэ, ном болгожо, олониитэдэ дамжуулха һанаан тодорһон юм, – гээд Дулма Шойнжонова тэмдэглэһэн байна.
Шэб шэнэхэн энэ ном һурагшадта, багшанарта, мүн лэ буряадаараа уншаха дуратайшуулда, тэрэ тоодо бүлөөрөө уншадаг зондо зорюулан бүтээгдэбэ. Тэрэ Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай баталһан түсэбөөр хэблэлдэ бэлдэгдэһэн, «Буряад Уласта буряад хэлэ сахин хүгжөөлгэ» гэһэн Гүрэнэй программада һомологдоһон мүнгөөр барлагдаһан байна. Энэ ном болбосоролой эмхи зургаануудаар тараагдаха юм.
