«Оросой нангин шүтөөнэй бүһэлүүр: Гэсэрэй дайда» гэһэн холбоото уласай зиндаатай түсэл бэелүүлгын талаар тэрэнтэй нэгэ нэрэтэй фестивалиин хэмжээ ябуулганууд Түнхэнэй болон Ахын аймагуудта боложо үнгэрбэ. Тэдэниие эмхидхэхэ хэрэгтэ Улас түрын «Бэлиг» захирал Баир Балданов хабаадалсаа.
Амаралтын, һайндэрэй үдэрнүүдэй урдахана Түнхэнэй аймагай эрдэмэй хоёр гуламтада – Шэмхын болон Зуун-Мүрэнэй һургуулинуудта нютагай һурагшадай, мүн тиихэдэ Ахаһаа, Эрхүүһээ ерэһэн эдир айлшадай болон һурган хүмүүжүүлэгшэдэй хабаадалгатай хэмжээ ябуулганууд эмхидхэгдэһэн байна. Шэмхэдэ сугларһан эдиршүүл гар бүмбэгөөр, столой теннисээр мүрысөө, соёлой байшанда сугларжа, танилсалгын, эб найрамдалай уулзалга үнгэргөө.
Хойто үдэрынь Зуун-Мүрэнэй дунда һургуулида эрдэмэй-дадалай хуралдаан эмхидхэгдэһэн байха юм. Тэрээндэ хэлэ бэшэгэй эрдэмэй доктор, Оросой Эрдэмэй академиин Сибириин таһагай Монгол арадуудай, Буддын шажанай болон Түбэд судлалай хүреэлэнэй хүтэлэгшэ эрдэмтэ хүдэлмэрилэгшэ, Буряадай арадай ирагуу найрагша Баир Дугаров, Улас түрын «Бэлиг» түбэй захирал, «Оросой нангин шүтөөнэй бүһэлүүр: Гэсэрэй дайда» гэһэн фестивалиин эмхидхэлэй хорооной түрүүлэгшэ Баир Балданов, Буряад Уласай ТОС-уудай нютаг можын эблэлэй хүтэлбэрилэгшэ Туяна Плотохонова гэгшэд хабаадалсаа.
Дэлхэйдэ мэдээжэ ирагуу найрагша, арадаймнай эрдэни зэндэмэни болоһон баатарлиг үльгэрөө наһан соогоо шэнжэлжэ, үндэрөөр сэгнэжэ, омогорхон магтажа ябадаг Баир Дугаров ахатан сугларагшадай урда үгэ хэлэхэдээ, «Гэсэрые» шэнжэлһэн эрдэмтэдые, аман үгөөрөө хөөрэн түүрэгшэдые дурдаха зуураа, хэдэн ондоо хубилбаринууд тухайнь, зүблэлтэ засагай үедэ хэблэлһээ гараһан номууд тушаань, тайлбари, оршуулганууд тухайнь дэлгэрэгыгээр хөөрөө.
Зуун-Мүрэнэй һургуулиин захиралай зүблэгшэ, мэдээжэ багша, ниитын ажал ябуулагша Эржена Шобоевагай үүсхэл дэмжэжэ, аймагуудай захиргаануудтай, ниитын эмхинүүдтэй хамта энэ хэмжээ ябуулгын гол эмхидхэгшэнь бололсоһон Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай мэдэлэй эмхи зургаан – Эхэ ороншоор хүмүүжүүлгын, аяншалгын болон тамирай нөөсын түбэй мэргэжэлтэд шүүгшэдэй, шалгагшадай ажалда хам оролсоһон байха юм.
«Хизаар ороной түүхэ шэнжэлэлгэ. Түрэл нютагай түүхэ бэшэгүүд», «Соёлой уг баялиг. Һуудал байдал шэнжэлэлгэ», «Аяншалгын зүргэ замууд. Байгаали хамгаалгын талаар угсаата соёлой заншалнууд ба мүнөөнэй үе саг» гэһэн гурбан шэглэлээр һалаатан хубаарилагдһан эрдэмэй-дадалай энэ хуралдаанда Түнхэнэй ба Ахын аймагуудай, Эрхүү хотын һургуулинуудай шабинар хабаадаа.
Фестивалиин түсэбэй ёһоор ТОС-уудай хүтэлбэрилэгшэдтэй Буряад Уласай ТОС-уудай нютаг можын эблэлэй хүтэлбэрилэгшэ Туяна Плотохонова һуралсал үнгэргөө. Мүн баһа һургуулинуудай захиралнуудай зүблэгшэдэй хабаадалгатай суглаан эмхидхэгдэжэ, хоёр нютаг можын һурган хүмүүжүүлэгшэд дүй дүршэлөө хубаалдаһан байна.
Зуун-Мүрэнэй һургуулиин хорёо соо Түнхэнэй аймагай ТОС-уудай эдэбхитэд хэһэн, бүтээһэн юумэеэ үзэсхэлэн болгожо дэлгээгээ. Ташуур бүрихэ, бүдэй жэжэ таһардаһануудые зүйжэ оёхо, хониной нооһоор һэеы дараха, үнгэтэ бисерээр гоёолто зохёохо, ород арадай үндэһэн хубсаһа шэмэглэхэ, хуурай сүршүүр хэхэ, баргай, шагай наадануудые наадаха, далгын түйсэ эблүүлэн бүтээхэ шадабаринуудые сугларһан зондо, айлшадта ТОС-ойхид харуулаа. Эдэ бүгэдэ амгалан ажабайдалай шадабаринуудай дүхэриг соо сэрэгэй тусхай ябуулгада хабаадажа ябаһан баатар сэрэгшэдтэмнай хэрэгтэй бэеэ хоргодуулан нюуха гүльмэ томолго онсо һуури эзэлнэ бшуу. Бүхы гүрэн доторнай арад зон иимэ хэрэгсэл томожо, дайшалхы үйлэ хэрэгүүдэй боложо байһан зүг руу эльгээнэ бшуу. Түнхэнэйхидшье энэ ажал эдэбхитэйгээр ябуулдаг байһанаа гэршэлээ.
Тус хэмжээ ябуулгануудаар «Оросой нангин шүтөөнэй бүһэлүүр: Гэсэрэй дайда» гэһэн фестивалиин түрүүшын үдэр түгэсэжэ, хабаадагшад – Түнхэнэй аймагай түлөөлэгшэд хүршэ аймаг – хадата Аха руу шэглэн ошоо һэн.
