Монгол Уласай арадай уран зохёолшо, Түрын шагналда хүртэгшэ лауреат Сэнгын Эрдэнын «Наран-тохорюун» гэжэ номбуряад хэлэн «Бэлиг» түбтэ нара хараба.
Мэдээжэ уран зохёолшо, оршуулагша, Буряад Уласай гүрэнэй шангай лауреат, Оросой Холбоото Уласай габьяата зүжэгшэн, Оросой Холбоото Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн Доржо Сультимов тус ном монгол хэлэнһээ буряадшалаа.
«Наран-тохорюун» суглуулбари руу Сэнгын Эрдэнын бэшэhэн үгүүлэлнүүд оруулагдаа. Һайн хүмүүжэлhээ эшэ үндэhэ абаhан хүнэй абари зан, ажал хэрэгынь ерээдүй тухайгаа бодомжолходонь, ехэ нүлөө үзүүлхэ, үрэ дүнтэй байха гэhэн hанал бодол үгүүлэлнүүдээрээ автор уншагшадтаа дамжуулна.
Энээхэн ном ахамад ангиин hурагшадта, оюутадта зорюулагдаһан байжа, Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай яаманай баталһан түсэбөөр сахим хэбынь Улас түрын «Бэлиг» түбтэ эхинһээ эсэстээ хүрэтэр бэлдэгдээ юм. «Буряад Уласта буряад хэлэ сахин хүгжөөлгэ» гэһэн Гүрэнэй программада һомологдоһон мүнгөөр барлагдаба гэжэ тэмдэглэлтэй. Тус ном болбосоролой эмхи зургаануудаар тараагдаха.
— Сэнгын Эрдэни гурбан роман, арбан туужа, арбаад зүжэг, кинофильмын сценари, хоёр зуугаад үгүүлэл, зуу гаран очерк болон тэмдэглэлнүүдые бүтээhэн. Хүн зоной амидаралые, ажабайдалые гайхалтай уранаар, ирагуу уянгатайгаар, ялас гэмэ тодоор зураглажа харуулhан, – гээд Монгол ороной уран зохёолшо, сурбалжалагшаСэдэнэй Намсарай номой оролто үгэ дотор тэмдэглэнэ.
Тэрэнэй баримталһаар, С. Эрдэниин үгүүлэл, туужануудынь дэлхэйн гуша гаран орондо англи, немец, испан, поляк, япон болон бусад хэлэнүүдтэ оршуулагдажа гараhан. Дэлхэйн нүгөө талада оршодог Кубада, Латинска Америкын зарим оронуудташье Эрдэнэ зохёолшын үгүүлэлнүүдые зон эхэ хэлэн дээрээ уншадаг. Буряад зоной ажабайдал, жаргал зоболон, инаг дуран тухай С. Эрдэнэ Юмжэр баабай, Сэмжүүхэй гэжэ юрын хүнүүдэй дүрэнүүд дээрэ үнэншэмэ тодоор харуулжа шадаа. Эрдэнэ зохёолшын өөрын хонгёо дуундал адли уянгалиг ирагуу, зөөлэн эгшэгтэй, далайдал баян түрэлхи буряад үгэ-аялга зохёолнуудайнь удха дамжуулгада үүргэ дүүргэнэ. Тиимэhээ энэл hайхан хэлэ-аялгаараа бүхы наhан соогоо хөөрэлдэжэ ябаhаниинь элитэ.
«Зохёолшон хүндэ хэлэнэй эди шэдиин нюусые оложо мэдэрхэhээ үндэр жаргал үгы. Уянгата үгын эди шэдииень олоhон, мэдэрhэн зохёолшон уран бүтээлэй амин hүнэhые гартаа оруулжа абаба гэхэдэ болохо» гэжэ Эрдэнэ зохёолшо хэлэhэн байгша.
— Буряад хэлэ-аялгын баялиг тэрэнэй зохёол бүхэндэ ядамаггүйгөөр тобойсо харуулагдаhан байдаг. Тиимэhээ зохёолнуудынь хүнэй сэдьхэлэй утаhые хүдэлгэн, шэнэ бодолнуудые түрүүлжэ шададаг бэзэ, — гээд Сэдэнэй Намсарай тэмдэглэһэн байха юм.
